Den Største Forbrytelsen (Betrayed), Berg kampından Donau gemisine, oradan da Auschwitz toplama kampında imha edilmelerine kadar Braude ailesinin deneyimlerini takip ediyor.

Film, 1819 yılında Manchester’da yaşanan, 18 protestocunun öldüğü, 700’den fazlasının da yaralandığı Peterloo Katliamı’nı konu alıyor. Peterloo Katliamı, içinde süvarilerin de yer aldığı hükümet birliklerinin, St. Peter’s Meydanı’nda parlamenter reform talebiyle toplanan 60 bin kişilik gösteri grubuna saldırmasıyla başlamıştı. Yurtsever Birlik tarafından düzenlenen gösteride, Henry Hunt da (Rory Kinnear) konuşmacı olarak tayin edilmişti. Fakat Hunt, gösteri başlamadan hemen önce tutuklandı. Süvarilerin, kalabalığı dağıtmak üzere kılıçlarını çekip insanların üzerine doğru atlarını sürmesiyle, can kaybı ve yaralanmalarla sonuçlanan bir kaos ortamı oluştu.

1900'lerin başında zalim Porfirio Diaz'ın yönettiği Meksika'dayız. Emiliano Zapata toprakları elinden alınan köylülere yardım etmek ister ve kanunkaçağı durumuna düşer. Kardeşi Eufemio ile birlikte başkaldırıp dağa kaçarlar ve devrimci Madero'nun isyancı güçlerine katılırlar.Madero'nun ordusunda generalliğe kadar yükselen Zapata ve dava arkadaşları savaş alanında çok başarılı olurlar ve Diaz ülke dışına kaçmak zorunda kalır. Artık Madero ve arkadaşlarının yönetimine geçen ülke, devrimcilerin tüm iyi niyetlerine rağmen Diaz zamanından daha iyi yönetilemez. Madero, Zapata ve diğer ileri gelenler kazanan tarafta yer almanın sarhoşluğuyla hareket eden askeri güçlerine mukayet olamazlar. Rakip Huerto'nun adamları Madero'yu öldürdüklerinde, Zapata'ya diğer bir rakip Pancho Villa ile işbirliği yapmaktan başka çare kalmaz.

Elvis Presley’in 1970 yılında dönemin ABD başkanı Richard Nixon’a 6 sayfalık bir mektup yazarak Beyaz Saray’ı ziyaret etmek istediğini bildirmesinin ardından yapılan ilginç görüşmeyi perdeye taşıyacak olan film, iki tarihsel figürü perdede karşı karşıya getirmeyi hedefliyor.

1944 haziranında İngiltere, her yerde fırtınalar kopuyor... Zeki Alman genarali Erwin Rommel, Avrupa saldırısının 'en uzun gün' olacağını söyler. Avrupadaki Nazi hakimiyetinin sonu, Fransa'nın müttefik güçler tarafından işgaliyle başlar. Çarpıcı bir uluslararası oyuncu kadrosuna sahip olan film, bu tarihi olayı dakika dakika yaşatıyor.

Drama ve gerilim türündeki film, Doğu Almanya'dan Batı Almanya'ya kaçan fakat Nazi rejimi altındaki çocukluğunu ve komünizm gölgesindeki gençliğini unutamayan Kurt Barnert adında bir sanatçıyı ele alıyor. Barnert, bir neslin travmasını resim yoluyla ele almaya başlıyor.Yönetmenliğini ve senaristliğini Oscar ve BAFTA ödüllü sinemacı Florian Henckel von Donnersmarck’ın üstlendiği filmde Tom Schilling, Paula Beer, Sebastian Koch, Saskia Rosendahl ve Ina Weisse gibi isimler yer alıyor. Prömiyerini Venedik Film Festivali’nde gerçekleştiren film Almanya'nın bu yılki Oscar adayı olarak açıklanmıştı.

Savaş sonrası Saraybosna... Esma 12 yaşındaki kızıyla kentin Grbavica mahallesinde yaşamaktadır. Babasının savaşta şehit olduğuna kızını inandırmıştır. Yoksulluk ve yalnızlık içinde kızını büyütmeye çalışan Esma, bir gece kulübünde garson olarak çalışmaya başlar. Savaşın yaralarını sarmak için, bir yandan da düzenli olarak kentte dul kadınların katıldığı rehabilitasyon merkezine gider. Bir gün kızı, sınıf arkadaşlarıyla okulun düzenlediği geziye katılmak ister. Geziye ücretsiz olarak katılabilmesi için de babasının savaşta şehit düştüğüne dair bir belgeye ihtiyacı vardır. Esma, kızına böyle bir belge olmadığını söylediğinde de yavaş yavaş gerçekler ortaya çıkmaya başlar...

1725, Japonya. Sasahara ailesi, feodal bir beyliğin hizmetinde çalışan tipik bir Japon ailesidir. Ailenin reisi Isaburo Sasahara emekliliği yaklaştıkça, oğlunu evlendirip torun sahibi olmak isteyen bir samuraydır. Ancak Isaburo'nun bu hayalleri, Hanedan Bey'inden gelen bir emirle suya düşer. Bey'in emri, Isaburo'nun oğlunun Hanedan Bey'inin eski metresiyle evlendirilmesi yönündedir. Metres, Bey'e karşı hoşnutsuz davranışları sebebiyle kaleden kovulmuştur...Her ne kadar bir samuray filmi olarak görünse de merkeze kadını, kadının aile ve toplumdaki yerini, kadının değerini de konu olarak ele alan Joi-uchi: Hairyo Tsuma Shimatsu (Samurai Rebellion) - Samuray İsyanı, Venedik Film Festivali'nde FIPRESCI ödülünü kazanmıştı. Film, toplam 6 ödüle sahip.

Halkına ve onun refahına oldukça düşkün olan İsveç kraliçesi Christina ülkesini çok sevmekte ve iyi bir yönetici olmak için elinden geleni yapmaktadır. Hanedanın devamı için de onun kuzeni Karl Gustav ile evlenerek soyu devam ettirmesi uygun görülmüştür. Fakat kraliçe bir gün kraliyet disiplinin baskıcılığından sıkılarak kaçmaya karar verir...

Nazi subayları ve SS liderleri Yahudi sorununa kesin bir çözüm getirmek için 1942 Wannsee Konferansında bir araya gelirler. Uzun tartışmaların ardından, tarihi Yahudileri Avrupadan sürme planını hayata geçirmeye karar verirler. Kararları, insanlık tarihinin en korkunç ve utanç verici olaylarından birine gebedir - Faşizm; o dönemdeki ağır teorisyenleri üzerinden bu kadar yalın ve çarpıcı bir dille anlatılır. Kaçırmayın lütfen.

Cannes Film Festivali'nde de gösterilen Amintiri Din Epoca De Aur (Tales from the Golden Age) - Altın Çağdan Öyküler, Romanya tarihinin en berbat dönemi olarak kabul edilen Çavuşesku rejiminin son 15 yılını konu ediniyor.

"Hitler'in Son 10 Günü" bizi Der Furher'in son günlerinde Berlin'deki sığınağının derinliklerine götürüyor. Gerhard Boldt'un kitabından uyarlanan film, içeride ve dışarıda olup bitenlere kasvetli bir bakış sunuyor.

Bir grup müttefik kaçışa imkan vermeyecek şekilde tasarlanmış özel bir kampa hapsedilir. Üç farklı tünel kazarak kurtulmayı planlayan İngiliz asker (Richard Attenborough), usta Amerikalı hırsız (James Garner) ve Polonya’lı hendek kazıcısının (Charles Brosnon) bu planı başarılı olur. Ne var ki, bu 70 tutuklunun kaçışları burayla sınırlı kalmayacaktır…Film iki bölümden oluşuyor. İlk yarıda kaçış planları ve hazırlıklarını, ikinci bölümde ise Alman hükümeti ile esir Avrupa’nın sınırlarından dışarı çıkmaya çalışan kahramanların kovalamacasını izliyoruz.

1900, sınıf çatışması üzerine çarpıcı, destansı bir film. 2 farklı karakter üzerinden, 20. yy'ın ilk kısmının İtalya'sındaki siyasi iklimi ve dünya savaşını ele alıyor. 1900 senesinin yazında, Kuzey İtalya'nın taşra bölgesi Emilia Romagna'daki aristokrat bir çiftlikte, 2 çocuk doğar: Olmo Dalco (Gerard Depardieu), çiftlikteki bir tarım işçisinin gayrimeşru çocuğu, Alfredo Berlinghieri (Robert De Niro) ise toprak sahibi olan zengin ailenin mirasçısıdır. Olmo ve Alfredo, her ne kadar 2 ayrı dünyaya ait olsalar da, ikisi arasında bir dostluk gelişir. Ne var ki değişen koşullar, bu dostluğun düşmanlığa dönüşmesine neden olacaktır. Yokluk içindeki Olmo, sosyalizm yanlısı bir eylemciye dönüşürken, savurganlık ve sefahat içinde yaşayan Alfredo, dolaylı da olsa, yükselen faşist siyasi iklimin destekçisi olur.

Filmde, bir devlet kurucusunun her alanda verdiği savaşımı anlatılmaktadır. Devleti soyup talan eden, parmağında oynatan, iktidarı vermek istemeyen ve kukla bir çara razı olan boyarlarla savaşım; dış düşmanlar ve işbirlikçileriyle savaşım; ülkeyi soylularla birlikte soyan ve yönetmen isteyen kiliseyle savaşım; bunun sonucunda da böylesine ağır bir yükün altında ezilen Ivan’ın bizzat kendisiyle savaşımı, bu yapıtta bir ruh bilim incelemesine dönüşmektedir.Ivan Groznyy (Ivan the Terrible, Part I) - Korkunç Ivan, sinemanın büyük ustası Eisenstein’ın her zaman değerini sürdüren, en son ve en anıtsal yapıtıdır. Eisenstein bu filmde, bütün sanatların ögelerini toplamış, bunların birbirleriyle kaynaştırarak, sinemayı bütün sanatların bileşkesini sağlayan bir araç durumuna getirmeyi amaçlamıştır.

Film, yüzyılın başında New Yorkta yaşayan orta halli bir aile ile inatla adaleti ararken bu ailenin yaşamına giren siyah şarkıcı kadının öyküsünü konu alıyor...

Julie Dash'in Daughters of the Dust filminin tüm zamanların en iyi filmlerinden biri olarak tanınması, filmi ilk gösterimlerinden itibaren savunan ve sonraki on yıllarda kasıtlı yanlış anlamalara karşı şiddetle savunan Siyah kadın sinemaseverler için hiç de şaşırtıcı değil. . 1991 yapımı uzun metrajlı filmin doğrudan imajında yaratıldığı siyahi kadınlar, o zamanlar artık geniş çapta anlaşılan şeyi gördüler: Dash'in Afro-merkezli estetik ile Siyah kadınlığın zengin duygusal derinliği arasındaki hayali görsel evliliği, sinematik bir zaferdir.Kız çocukları, 20. yüzyılın başında Güney Karolina'nın Deniz Adalarında yaşayan Köylü ailesinin bereketli, anaerkil dünyasıyla sizi hızla sarmalar. Temel kriz, kadın merkezli ailenin kuzeye göç etmekle South Carolina Lowcountry'de kalmak arasında bölünmesiyle şekilleniyor. Dash'in çok katmanlı anlatısı, klanın en genç üyesi olan doğmamış bir çocuğun ve en yaşlı üyelerin, yani ataların, paylaşılan anlatının enerjik bir gösteriminde ağırlığını koymasına izin vererek gözler önüne serilir.Daughters, Afrika diasporasına ait hikaye anlatma teknikleri, görsel olarak dikkat çekici görüntüler (görüntü yönetmeni ve yardımcı yapımcı Arthur Jafa'nın yardım ettiği) ve dinamik karakter kapsamı sayesinde, Siyah ruhların soyunun ve derinliğinin modernite özlemi arasında nasıl parçalandığına dair derin bir okuma sunuyor. ve köklerine yönelirler. Kadınlar ortak bir çözüm için çalışmaya ve bireysel yollarını onurlandırmaya çalışırken, Dash bizi içsellikleri aracılığıyla davet ediyor. Bunu yaparak, kendilerini kendileri için tanımlayan Siyah kadınların sinema diline erişim hakkımız oluyor.Kısa bir süre önce 30. yılını kutlayan film, bir Siyahi kızın şarkısını söyleyen, yeniden çerçevelendiren ve yeniden ateşleyen kalıcı bir senfoni olmaya devam ediyor.Afro-Amerikan kimliğine ilişkin Avrupa merkezli bir anlayışı reddeden Dash'in ufuk açıcı çalışması, hepimizi sinemanın toplumsal bir iyileştirme eylemi olarak yaratıldığına - ve izlendiğine - inanmaya davet ediyor. Bu sinematik yadigârın öncülük etmesiyle hepimiz devam edelim.

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, küçük bir Fransız köyü savaşı geride bırakmak için mücadele ederken, kontrolü elinde tutan Komünist Parti Petain yanlılarını temizlemeye çalışır. Şiir yazmayı seven ve sadece işini yapmak için yalnız bırakılmak isteyen basit bir adam olan yerel bar sahibi, belirli bir sadık kişiyi bulmaya çalışan Komünistlerin tacizine hedef olur ve o da buna karşılık verir.

Eski bir Fransız özdeyişinden esinlenerek adlandırılmış, hem roman hem de bir film olarak oldukça başarılı ve eşine az rastlanır bir örnek olduğu da söylenebilecek yapıt, aynı zamanda günümüz Fransız edebiyatının en önemli yazarlarından Pascal Quignard´ın en popüler kitabıdır.17. yüzyıl Fransa´sında, karısını yitirdikten sonra çiftliğinde inzivaya çekilmiş olan besteci ve viyola sanatçısı Sainte-Colombe, iki güzel kızıyla birlikte yaşamaktadır. Sainte-Colombe, sanatta ün değil, şiiri arayan bir müzik dehasıdır. Bir bahar günü, Marin Marais adında utangaç ama muhteris bir genç adam çiftliğe gelir ve Sainte-Colombe´a öğrencisi olmak için yalvarır. Kralın sunduğu olanaklara ve üne sırt çeviren usta ile ün, para ve kolay yaşam peşinde koşan, sanatsal yaratının mistik derinliğini fark etmeyen öğrencisinin çelişen kişilikleri, bir çağın entelektüel yaşamına ışık tutarken, 'sanatçının kimliği ' sorunsalına da tanıklık ediyor.

Dara iz Jasenovca, İkinci Dünya Savaşı esnasında sadist bir komutan tarafından yönetilen bir kamp olan Jasenovac'a gönderilen Dara adlı küçük bir kızın yaşadıklarını konu ediyor.

Filmde, 1860’ların İtalyası’nın hızla değişen toplumsal yapısına uyum sağlamaya çalışan yaşlı bir prensi canlandıran Burt Lancaster, statüsünü ve yaşam tarzını sağlama alma çabasıyla yeğeni Tancredi’nin (Alain Delon) zengin bir tüccarın kızı olan Angela’yla (Claudia Cardinale) evliliğini ayarlar; ve filmin final bölümünü oluşturan neredeyse bir saate yakın balo sahnesi boyunca, hem ait olduğu toplumsal sınıf hem de kendi geçmişiyle bugünü üzerine derin düşüncelere dalar. Birey ve toplum arasındaki etkileşimi büyüleyici ve görkemli bir dille anlatan böyle bir filmi, ancak Visconti gibi aristokrat kökenli bir Marksist yönetebilirdi. (Lancaster, rolünü Visconti’nin karakterinden yola çıkarak canlandırdığını söylemiştir). Aristokratların artık gücün yeni zenginlerin eline geçtiğini kabullendikleri balo sahnesi, haklı olarak sinema tarihinin en ustaca çekilmiş sahnelerinden biri olarak kabul edilir.

Rusya’nın ve Avrupa’nın en eski ve büyük film stüdyosu olan Mosfilm tarafından yapılan filmin yönetmeni Sergei Eisenstein’dır. Yönetmenin ikinci filmi olan Potemkin Zırhlısı konusunu Potemkin Zırhlısı Ayaklanması olarak bilinen gerçek bir olaydan almıştı. Filmde, 1905 yılında Rusya’nın Karadeniz filosuna bağlı Savaş Gemisi Potemkin’de dayanılmaz yaşama şartlarından bezmiş mürettebatın Çar rejimine bağlı subaylara karşı başlattıkları bir ayaklanmanın sonunda gemiyi ele geçirmeleri ve sonrasında gelişen olaylar dramatize edilerek anlatılmıştır.“Potemkin Zırhlısı Ayaklanması” 1917’de gerçekleşecek olan Ekim Devrimi’nin bir provası niteliğinde olduğu için film, 1925 yılında Sovyet hükümeti tarafından bir devrim propagandası filmi olması için özellikle ısmarlandı. Ama Sergei Eisenstein bunun çok ötesine geçerek filmde kurgu (montaj) ile ilgili kuramlarının tamamını deneme fırsatı buldu. Ortaya sinemasal açıdan da devrimci bir film çıktı, artık sinemada kurgunun hayati bir önemi olduğu anlaşılmıştı.Potemkin Zırhlısı tüm zamanların en etkileyici filmlerinden biridir ve 1958 yılında Belçika’nın Brüksel şehrinde açılan Dünya Fuarında “tüm zamanların en büyük filmi” olarak ilan edilmişti.Kasıtlı bir şekilde devrim propaganda filmi olarak çekilmiştir. Eisentein bu filmde montaj yeteneklerini de test etmiştir. Rus Devrimci film yapımcılarının okulu Kuleşov film yapımı okulu daha seyirciler üzerinde montaj tekniğini hazmetmeye çalışırken, Eisenstein filmdeki montajlarıyla seyirci üzerinde muhteşem bir duygusal düşünceler oluşturmayı başarıp böylece çarlık rejimi altında ezilen insanlar için sempati oluşmasını (özellikle devrimci zırhlı gemi “Potemkin”) ve cani çarlık rejimi için de nefret beslenmesini sağlamıştır ve bu etkileme düzeni o kadar kusursuz kurulmuştur ki seyirci ister istemez bir sempati oluşturur.İyi seyirler..

La Bataille du rail René Clément tarafından yönetilen 1946 Fransa filmi. Alman işgalinin son yıllarında demiryolu işçilerinin faşizme karşı direnişini ele alan film, güncel konusuyla, milliyetçilik ve yurtseverlik duygularını körüklemesiyle, stüdyo dışında yapılan çekimleriyle ve belgeselci anlayışıyla Fransız sinemasının Roma Açık Şehir'i olarak nitelendirildi.

1939 Eylülünde Polonyayı işgal eden Almanya, Molotof-Ribbentrop Paktı gereği, Polonyanın doğusunu da Kızılordunun işgal etmesine ses çıkarmamıştı. En az Naziler kadar gaddar olan Sovyet Yönetimi, Polonyalı 18 bin subay, 230 bin asker ve 12 bin polisi tutsak olarak almış ve Ekim ayının sonunda bu tutsakları Kozielsk, Starobielsk ve Ostashkovo kamplarına nakletmişti.5 Mart 1940'ta Berianın önerisi ve Stalinin de onayıyla bu tutsakların 15 bininin öldürülmesine karar verildi.

İngiliz Özgür Sinema akımının temsilcilerinden Tony Richardson’dan bir Henry Fielding uyarlaması. 1740’larda geçen film, dönemin İngiltere kırsalında yetişen ve Londra’ya gitmek zorunda kalan bir genç erkeğin hikâyesi.Sessiz film formatında ve konuşmalar yerine ara yazılar ile başlayan film, bu hınzır başlangıcı tüm film boyunca sürdürüyor. Uçarı ve esprili bir tempo, zaman zaman hızlanan kurgu, hareketli bir kamera ve İngiliz oyuncu geleneğinin en başarılı örneklerinin keyif alarak ve vererek sürükledikleri bir film. Yönetmen görüntüyü durdurmaktan, oyuncular zaman zaman kameraya bakmaktan ve hatta konuşmaktan çekinmiyor ve kendinizi bir tiyatroda ve sürekli kahkaha atan kalabalık bir seyirci topluluğu ile birlikte bir vodvil izlermiş gibi hissetmenizi sağlıyor. Özellikle handa geçen “suç üstü yakalama” sahnesinde bu vodvil duygusu zirvesine ulaşıyor. “Erotik” yemek sahnesi sessiz sinemanın bir zamanlar neler başardığını da hatırlatıyor bize.Din ile, iki yüzlü ahlâk anlayışı ile, servet edinme üzerine oynanan oyunlar ile çekinmeden dalgasını geçen film sık sık devreye giren ve zekice yazılmış sözler (“Kalbimi çalarsanız bedenim de onu takip edecektir”, “Tom için herhangi bir kadın hiçbir kadından daha iyiydi” vs.) ile olayları açıklayan bir anlatıcıyı da başarı ile kullanıyor.Filme adını veren karakteri oynayan Albert Finney 60’larda oynadığı diğer Özgür Sinema örneklerinde olduğu gibi çok başarılı ve diğer tüm oyuncular da başta Hugh Griffith olmak üzere filmin bu alandaki başarı çıtasını çok yukarılara taşıyorlar.Sansürle çok uğraşmış bir isim olan yönetmen Tony Richardson filmde sık sık bu kurum ile de dalgasını geçiyor ve bunu da tüm bu komedinin parçası yapıyor.Başta Oscar olmak üzere ödüllere boğulmuş bir film bu (ki özellikle en iyi film ödülünü de almış olması Oscar standartları açısından ilginç) ve bugün bakıldığında bir parça eskimiş durabilir belki ama özellikle anlatımının 60’larda çok yenilikçi olduğunu unutmamalı.

1946 Haziran'ında Stalin, yurt dışına göç etmiş Rusları anavatana dönmeye davet eder.Fakat bu bir tuzaktır: Fransa'dan gelen bir gemi dolusu insan Odessa limanına ulaşır ulaşmaz ya hapse ya idama yollanır. Tek istisna, bir doktor ve ailesidir. Kiev'e gönderilen Rus doktorun Fransız eşi bir an önce Fransa'ya dönmek ister, fakat kocası buna izin verilmeyeceğinin farkındadır. Uzun zaman boyunca kaçış planları yapan kadının güzelliği, kocasının soğukkanlılığı ve bir takım tesadüfler, KGB'ye rağmen özgürlüklerini elde etmelerine yetecek midir acaba?Sovyetler Birliği dağılmasına rağmen komünizm adından dahi tırsan ABD'nin ısmarlama propaganda filmlerinden biri olan Est-Ouest (East-West) - Doğu-Batı, bu adileşmiş sinema dünyasında gidip bir de Oscar ödüllerinde aday olarak yer almış, çeşitli festivallerden de ne hikmetse(!) 6 ödül kazanmış bir yapım.

17. yüzyılın ortalarında genç aristokrat Cosimo'nun yararına bir kilise oyunu sahneleniyor. Oyunda garip bir yaşlı kadın, güzeller güzeli bir erkek bebek doğurur. Çocuğun ablası bu durumu hemen istismar ediyor, bebeğin nimetlerini satıyor ve hatta bakireden doğan gerçek anne olduğunu iddia ediyor. Ancak piskoposun oğlunu baştan çıkarmaya çalıştığında Kilise korkunç bir intikam alır.

Yıllardır Amerika'da yaşayan Yunanlı bir yönetmen, son filminin prömiyeri için anavatanına döner. Bir yandan da Balkanlarda çekilen ilk görüntüler olarak kabul edilen Makedonyalı Manaki kardeşlerin filmlerini bulmak niyetindedir. Filmi, içerdiği dini temalar yüzünden protestolara neden olur. Yönetmen bundan sonra uzun bir yolculuğa koyularak Manaki filmlerinin izini sürmeye başlar. Angelopoulos, yüzyıllardır süren bir etnik kargaşayı ve varılan son noktayı, Bosna savaşını durgun, etkileyici bir dille anlatmayı başarmaktadır.

1800’lerin İngiltere’sinde, İrlandalı öksüz güzel Mary, teyzesi ve amcasının yanına sığınır. Patience Teyze ve Joss Amca, Cornwell’deki Jamaica Hanı’nın sahipleridir. Genç kız, yeni evi olan hanın, gemileri fener oyunlarıyla gece karaya vurdurtarak yağmalayan bir grup acımasız korsana da yataklık ettiğini öğrenir. Korsanların başını çeken Sör Humphrey Pengallon’un pek de dengeli olmayan mizacı düşünüldüğünde, Mary’nin hayatı için endişelenmesi için oldukça fazla sebebi vardır artık.

Politik sinemanın günümüzde yaşayan en büyük temsilcisinin belkide başyapıtıdır. 1970’lerin sol siyasetinde, en önemli konulardan biri Latin Amerika’daki sol hareketler ve onun karşısında ABD eliyle ülkeleri kana boğan Diktatörler arasındaki mücadeledir. Bu mücedalenin temel eksenlerinden biri hiç kuşkusuz Şili’dir. Şili’de olanlar Allende’nin öldürülmesi, sayısı milyonlara varan insanların işkenceden geçirilmesi. Binlerce faili meçhul cinayet, İzleri hala daha bulunamayan kayıplar, ülkelerinden ayrı kalmak zorunda olan siyasi sürgünler. Evet demokrasi adına ABD’nin yoğun desteği altında General Pinochet’nin yaptıları bunlar.(Bizim ülkemizde yaşananlarla ne kadar benzer değil mi?) Bu süreçte orda gazatecilik yapan bir adamın şahit olduğu vahşet ve başından geçenleri kaleme alması aslında bu filmin başlangıcı oluyor. Bu kitap üzerinden uyarlanan film aynı zaman da Costa Gavras gibi politik tutumu kesin olan bir yönetmenin, faşizme, onun yarattığı insanlık dışı duruma tepkisini de yansıtıyor.Charles’den haber alamayan karısı ve babasının Şili’ye gelmesi ve Charles’yi araştırması ile film başlar. Charles’nin politik bir olaydan kaybolması ve kayboluşunu araştırlarken tam da bu darbenin ve yaşanan tüm olayların kendi hükümetlerinin de rolü olduğunu görmeleriyle beraber, film bir kayboluş öyküsünü anlatmaktan öte onun politik yönlerini ve darbenin iç işleyişini anlatması bakımından enteresandır. Bir başka husus da Ed Horman (Charles’nin babası) milliyetçi – muhafazakar tutumunu tanımlarken, yaşanan vahşete tanıklık etmesi, onun beraberinde oğlunun kayboluşundaki gizemin yavaş yavaş aydınlanması ile birlikte, Ed’nin Amerikalı olmanın – ona sunulan ve öğretilenin dışında – ne demek olduğunu görmesi ile birlikte ruhsal olarak çöküşünü görmemizde bir başka önemli husus. Burada Jack Lemmon’a bir parantez açmamız gerekli. Lemmon’un klasik Amerikan ikonu olarak bilen biz izleyiciler için performansı göz kamaştırıcı. Performansının bu kadar etkileyici olmasının temel faktörü, gerçeğin gerçek dışı biri tarafından gözler önüne serilmesidir.Gavras sinemasal üslup olarak, daima sosyalist gerçekçi bir tavrı benimsemiş olmasından kaynaklı, her filminde taraf olma, karşı durma ve eleştirme simasının temel eksenini oluşturuyor. Missing’de, onun Z (Ölümsüz) filmi ile birlikte askeri darbe ve darbenin siyasi yönlerini insan hikayeleri etrafında birleştirmesi, Gavrasın ustalığına her zaman hayran kalmamızı sağlıyor.Günümüzde sinemanın pasifist, politakaya bulaşmama gibi hastalıklı bir ruh halindeyken Costa Gavras sineması daha önemli kılıyor. Çünkü sinema değiştirici bir güçtür ve o gücü insanlık için egemenlere, zorbalara ve baskıcı beyinlere karşı kullanmak gerekli olduğu kanısındayım.

Ailesini ve inancını kaybeden acılı bir baba... Dini savaş uzak ve kutsal topraklarda devam etmekte onu ve kaderini ise büyük bir drama doğru yönlendirmektedir. Kaderi oğlu Balian'ın büyük bir şövalye olmasını sağlayacaktır. Ibelin'li Godfrey Doğu'da savaştığı Haçlı Seferlerinden vatanı Fransa'ya dönmüştür. Balian'ın babası olduğu ortaya çıkınca, Godfrey gerçek şövalyeliğin ne olduğu hakkında oğlunu yetiştirecek ve onu kıtalararası destansı bir yolculuğa çıkaracaktır.Kudüs'te o günlerde 2. ve 3. Haçlı Seferleri arasında kırılgan ve her an sonlanabilecek bir ateşkes ilan edilmiştir. Kudüs Kralı IV Baldwin barışa ve halkına bağlılık yemini etmiştir. Ibelin'in ölmeden önce kılıcını ve yeminini teslim ettiği oğlu tıpkı babası gibi Kudüs'ü her tür kötülükten korumak için yola çıkmıştır.Ölüme çok yaklaştıkları bir deniz kazasına rağmen güçlükle ulaştıkları Kutsal Şehir'de Balian kılıç maharetleri sayesinde kendine kısa sürede bir ün yapar ve bu arada Kral'ın kızkardeşi güzel Sybilla'nın saygı ve hayranlığını da kazanır. Ancak Balian kendine düşman da kazanmıştır... Özellikle Sybilla'nın kocası, Tapınak Şövalyeleri'nin küstah lideri Guy de Lusignan'ın ve Kerak'ın hakimiyetini elinde tutan Reynald De Chatillon' un. Balian kılıcını alır ve tarihe adım atar.

'Breaker' Morant, 19. yüzyılın sonlarında Avustralya’da yaşayan Henry Breaker Morant adlı bir İngiliz’in etrafında şekilleniyor. İngilizlerle Boerler arasında patlak veren savaşta gönüllü olarak çarpışan Morant ve adamları, bir grup mahkumun infaz edilmesine refakat ederler. Ne var ki, bu mahkumlardan biri Alman askeridir ve İngiltere’nin bu yüzden Almanya ile arasını bozmaya hiç tahammülü yoktur.Cannes Film Festivali'nden ödülle dönen ve toplamda 13 ödül kazanmış bir film 'Breaker' Morant.

2001 yılında hayatını kaybeden Amerikan yönetmen Stanley Kramer, tam 9 kez Oscar'a aday gösterildi. Başarılı yönetmenin 1961 yılında çektiği filmi "Judgment at Nuremberg" (Nüremberg Duruşması) 2 Oscar sahibi oldu ve 9 ayrı dala da aday gösterildi. 3 Milyon Dolar ile çekilen 3 saatlik filmde Amerikan aktör Spencer Tracy, Oscar Ödüllü aktör Burt Lancaster, Judy Garland, Richard Widmark, Marlene Dietrich, Maximilian Schell, Werner Klemperer, Montgomery Clift ve William Shatner rol alıyor. Nuremberg Mahkemeleri, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra Nazilere açılan davaları kapsamaktadır. 'Dünya barışına karşı suç işledikleri' gerekçesiyle kimi mahkum edilen, kimiyse idam edilen 24 kişi, Dünya Tarihi'nde önemli bir yer edindi. Filmimiz, 1948'de; Nazilerin yargılanma sürecinde geçmektedir. Dan Haywood tarafından yönetilen mahkemede yargılanan dört Nazi, büyük bir insanlık suçunun seçilmiş günah keçileridir. IMDb Top 250: #148

1884’ten 1894’e kabaca bir kronolojiyi takiben Norveçli sanatçı Edvard Munch’un ekspresyonizme önayak oluşunu; Kuzey Avrupa'nın en çok çamur atılan ve en tartışmalı sanatçısı oluşunu anlatan film, ayrıca Edvard 5 yaşındayken annesinin veremden ölümünü ve 13 yaşına geldiğinde de (kendisinden 1 yaş büyük olan) kız kardeşinin akciğer yetmezliğinden ölümünü geri dönüş sahneleriyle anlatıyor.Film, Munch’un Bayan Heiberg ile yaşadığı kısa ilişkiden, Christiania’da anarşist Hans Jeager’ın topluluğuna iştirakinden ve daha sonra da Berlin’de Strindberg’e katılmasından kalıcı etkileri keşfetmemizi sağlıyor.Bunların yanında Munch’un melankolisi; tuval, karton, kağıt, taş ve ahşap üzerinde çalışma arzusu onun en derin hisleridir.1974 yılında, Peter Watkins tarafından Norveç Televizyonu için çekilen bu uzun ama büyüleyici biyografi, ‘Çığlık’ı çizen adamın profilini çıkarırken drama teknikleriyle belgesel tekniklerini harmanlıyor. Munch’un konuşmadığı sahnelerde, İngilizce bir belgesel seslendirmesiyle akademik tonda Avrupa sanat dünyasındaki eğilimler, dünyadaki önemli olaylar bir bağlam içinde inceleniyor. Aynı zamanda dramatik sahneler profesyonel olmayan oyuncular tarafından Norveççe altyazılı olarak ve sık sık tıpkı tablolardaki figürler gibi izleyiciye sabit bir bakış atılarak oynanmıştır. Watkins, değişken ve serbest çağrışımlarla Munch’un genç bir ressam olarak yaptığı ailesine dair tüyler ürpertici çalışmalarını, evli bir kadınla yaşadığı kısa ilişkiyi ve annesiyle kız kardeşini tüberkülozdan kaybedişini, onun yaşadığı zamanla geçmişi arasında zikzaklar yaparak sunuyor. Film ayrıca, Munch’un çalışma sürecini, iki boyutlu çalışan sanatçılar hakkındaki filmlerin çoğunda eksik olan ince bir dokunuşla takdire şayan bir biçimde belgelendirerek sunuyor.

Sinemanın 100 yıllık ömründe eşcinsellik nadiren beyaz perdeye yansıdı. Yansıdığında ise sadece gülünecek, acınacak ya da korkulacak bir şey olarak gösterildi. Bunlar hızla geçen ancak unutulmaz görüntülerdi ve hala süren birer efsane gibiler. Büyük mit yaratıcısı Hollywood; heteroseksüellere eşcinseller hakkında, eşcinsellere de kendileri hakkında ne düşünmeleri gerektiğini öğretti. Kimse bu etkiden kaçamadı...Vito Russo'nun aynı adla yazdığı kitaptan yola çıkılarak hazırlanan The Celluloid Closet - Sakıncalı Film Dolabı, Hollywood'un ilk günlerinden itibaren eşcinselliğe bakışını ve eşcinsellerin sinemada kendilerine nasıl bir yer bulduğunu anlatıyor. Filmin toplam 7 ödülü bulunuyor.

Sinemalarda çok az gösterilen bu klasik film, komünist sinemacıların elinden çıkmış dişe dokunur tek uzun metrajlı, bağımsız ABD yapımı. O dönemler Anglosakson işverenlerine karşı greve çıkmış olan New Mexico’daki Meksika kökenli Amerikalı çinko madencileri hakkında, kurmaca bir öykü olan Salt of the Earth (Toprağın Tuzu), çekildiği dönemde çok nadiren rastlanabilecek bir feminist bakış açısıyla donatılmıştı. Filmi, hepsi de kara listede yer alan yönetmen Herbert Biberman, senaryo yazarı Michael Wilson, yapımcı ve eski senaryo yazarı Paul Jarrico’yla besteci Sol Kaplan gerçekleştirdi. Jarrico’nun daha sonraları ifade ettiğine göre, rejimi devirmeyi planladıkları iddiasıyla Hollywood’tan dışlanmış oldukları için, rejim karşıtı bir film yaparak "cezaya uygun bir suç" işlemeye karar vermişlerdi. Film, zamanında acemice ve modası geçmiş diye nitelendirilmiş olsa da ortaya çıkan sonuç çok yüksek düzeyde, güçlü ve zekice bir sol propagandadır.1965’e kadar Amerikan sinemalarından genellikle uzak tutulan film, Avrupa’da pek çok yerde gösterilmiş ve saygınlık kazanmış ama ABD’de hak ettiği üne hiçbir zaman kavuşamamıştır. Ne yazık ki bu filmle ilgili ABD’deki en bilinen eleştiri, Pauline Kael’in filmi "propaganda" nitelemesiyle aşağıladığı saldırgan bir yazıdır.

1700'lerin tam ortasındayız. Genç bir İrlandalı olan Redmond Barry, bir subayı düelloda öldürünce kaçıp yeni bir hayat kurmak ister. Serüvenler sonucu kendisini savaşın ortasında Prusya ordusunda bulur. Savaştan sonra casuslukla görevlendirilip İrlandalı bir Şövalye'nin peşine takılır. Onunla birlikte Prusya'dan kaçar ve kumarbazlığa başlayarak Avrupa'nın kalburüstü sosyetesine burnunun ucunu sokmayı başarır. Fakat gözü daha yükseklerdedir.

İnsanın insana yaptığı zalimliğin belgelenmesi, tarihin kendisi kadar eskiye dayanır. Yine de tüm bu belgeler dünyayı, Holocaust’un (Yahudi soykırımı) zalimliklerine, insana hâlâ ürküntü veren o korkunç olaylar dizisine hazırlayamamıştır. Zamanın, hatıraları ne kadar güçlü olurlarsa olsunlar bir şekilde sildiğinin bilincinde olan sinemacı Alain Resnais (daha sonra Hiroshima, mon amour-Hiroşima Sevgilim ve L’Année dernière Marienbad-Geçen yıl Marienbad’da gibi filmlerle yönetmen olarak daha da büyük bir ün kazanır), Nazi zulmünü filme almaya karar verdi; hem bu zulüm gelecek kuşaklara aktarılabilsin hem de birbirimize neler yapabildiğimizi hatırlatan kalıcı bir yapıt olsun diye.

Aleksandr Sokurov, bu filmle, sinema tarihinin en inanılmaz teknik başarılarından birine imza attı; film, St. Petersburg'da bulunan dünyanın en büyük müzesi Hermitaj'ın (Kışlık Saray da içindedir) 33 odasının dolaşıldığı 95 dakikalık tek bir plan olarak çekildi. Kısmen şatafatlı bir geçit töreni ve müze turu, kısmen lunapark gezisi ve tarih üzerine bir tefekkür olan film, görüş alanı dışındaki Sokurov'un, perdede görünen 19. yy gelme bir Fransız diplomatla (görünüşe göre, Custine Markisi Astolphe'dan esinlenilmiş) süregelen diyaloğu eşliğinde, Hermitaj Müzesi'nin odalarını dolaşırken ve hatta zaman zaman dışına da çıkarken, Çarlık Rusyası'nın iki yüzyılını da kapsar.

Korkunç İvan, sinemanın büyük ustası Eisensteinın her zaman değerini sürdüren, en son ve en anıtsal yapıtıdır. Eisenstein bu filminde, bütün sanatların öğelerini toplamış, bunları birbirleriyle kaynaştırarak, sinemayı bütün sanatların bileşkesini sağlayan bir araç durumuna getirmeyi amaçlamıştır. Korkunç İvanda, bir devlet kurucusunun her alanda verdiği savaşımı anlatılmaktadır. Devlet kurma uğruna yüksek bedeller ödemekten çekinmeyen olağanüstü bir kişiliktir, İvan. Devleti soyup talan eden, parmağında oynatan, iktidarı vermek istemeyen ve kukla bir çara razı olan boyarlarla savaşım; dış düşmanlar ve işbirlikçileriyle savaşım; ülkeyi soylularla birlikte soyan ve yönetmek isteyen kiliseyle savaşım; bunun sonucunda da böylesine ağır bir yükün altında ezilen İvanın bizzat kendisiyle savaşımı, bu yapıtta bir ruhbilim incelemesine dönüşmektedir.Ivan Groznyy Skaz Vtoroy: Boyarskiy Zagovor - (Ivan the Terrible, Part II: The Boyars' Plot) - Korkunç Ivan 2, sinemanın büyük ustası Eisenstein’ın her zaman değerini sürdüren, en son ve en anıtsal yapıtıdır. Eisenstein bu filmde, bütün sanatların ögelerini toplamış, bunların birbirleriyle kaynaştırarak, sinemayı bütün sanatların bileşkesini sağlayan bir araç durumuna getirmeyi amaçlamıştır. Film Stain döneminde yasaklanmış ve Stalin'in ölümünden 5 yıl sonra gösterilebilmiştir.