Sınırda kaçakçılık yapan Hıdır, ektiği toprak çoraksa ve sürdüğü tarla kumsa yapabileceği tek işi yapmaktadır. Karşı taraftan buraya koyun gibi hayvanları kaçırarak hayatını kazanmaya çalışan Hıdır ve Hıdır'ın köyü, askerin gözünde bir suçludan başka bir şey değildir. Toprak ağalarının gözünde ise kullanılıp kenara atılabilecek bir araçtır sadece Hıdır. Çapraz ateş altında kalan Hıdır, yaşamak için kendi alanını açmaya çalışır. Bunu da temizlediği mayın bölgelerinde yapmaya çalışır.Lütfi Akad'ın ilk toplumsal gerçekçi filmlerinden biri olan Hudutların Kanunu, Yılmaz Güney'in eserinden sinemaya uyarlanmış ve başrolünü de Yılmaz Güney'in oynadığı bir film olmuştur.2011 Cannes Film Festivali'nde Martin Scorsese önderliğindeki Dünya Sinema Vakfı tarafından restore ettirilerek yeniden izleyiciyle buluşturulan Hudutların Kanunu (The Law of the Border), Türkiye Sinema Tarihinin en önemli filmlerinden biri olarak yerini almıştır.

Hayat (14), babası ve yatalak dedesi ile birlikte, nefes kesici güzellikteki İstanbul Boğazına açılan bir dere ağzına kurulmuş, derme çatma ahşap bir evde yaşamaktadır. Boğaz, güzel olduğu kadar da karanlık ve tehlikelidir. Babası ailenin hayatta kalmasını sağlamak için küçük teknesiyle bu sularda balıkçılık yaparken, bir taraftan da birtakım yasadışı işlere girip çıkar. Hayat, bu zorlu, sert ve acımasız dünyaya doğmuştur ama yaşama sıkı sıkıya sarılır. Dünyadaki adaletsizliklere karşı cesaretini, dayanıklılığını ve umudunu yitirmez.

Sırtını yüksek kayalıklara dayamış, yüzünü yüce bir denize dönmüş, etekleri zeytinliklerle süslü küçük fakir bir köy. Köyün sakinleri sert bir coğrafyayla başa çıkmak için uğraş veren, sade ve çalışkan insanlardır. Zaman her gün ezan sesiyle beş ayrı vakte bölünür. İnsana özgü bütün olaylar her gün bu beş vakit dilimi içinde yaşanır. Yetişkinler büyüklerinden gördüklerini çocukları üzerinde devam ettirirler. Sevgilerini beceriksizce gösterip, dayağı cennetten çıkma sayarlar. Babalar daima oğullarından birini ötekine üstün tutar. Anneler kızlarına acımasızca buyurur. Çocukluktan gençliğe geçen, 12-13 yaşlarında üç çocuk Ömer, Yakup ve Yıldız bu beş vakitli filmde, köy sakinleri arasında öne çıkar. Beş vakit geçer ve çocuklar bu küçük köyde öfkeyle suçluluk arasında gidip gelerek, ağır ağır büyürler.

Film, hafıza kaybı yaşayan Ali’nin yakın çevresiyle olan ilişkilerini konu edinir. Taksi şoförü Ali, başına aldığı bir darbe sonucu hafızasını kaybeder. Başta babası Rasim Bey olmak üzere tüm yakınları, Ali’ye hem kendilerini hem de geçmişte yaşadıklarını hatırlatmaya çalışır. Bu sırada alt katta oturan Keten, Ali’yi annesi Neriman’a söylediği bir yalana alet eder. Kendisine ait olduğunun bilinmesini istemediği yüzüğün Ali’ye ait olduğunu söyler. Keten’in söylediklerine hafızasını yitirmiş Ali de inanır. Ali, yüzüğe kendisininmiş gibi sahiplenir ve Keten’e geri vermeye yanaşmaz. Bu arada yüzüğe dair başka gerçekler de ortaya çıkar. Bu durum Ali’nin gerçekleşen soygunla ilişkisi olabileceği şüphelerini güçlendirecektir.Türk sinemasının en özgün yönetmenlerinden biri olan Reha Erdem tarafından beyaz perdeye aktarılan bu trajikomik hikaye, sinemamızda üretilmiş en iyi işlerden biri. Filmin toplam 19 ödülü bulunuyor.

İnsanları tanımak için kendimize fırsat verdiğimizde, ne dilin önemi kalır ne de ırkın. İşte; Büyük Adam Küçük Aşk, bu çıkış noktasından filizleniyor. Aynı coğrafyada yaşadığımız insanlara önyargı ile yaklaşmanın yanlışlığını tokat gibi yüzümüze vuran, insan sevmenin ne kadar değerli bir kavram olduğunu öne çıkaran bir hikâye. Sadece alt metini ile değil, anlatısıyla da vuruculuğunu taçlandıran filmin yönetmenlik koltuğunda Handan İpekçi otururken, başrollerini Şükran Güngör, Füsun Demirel, Yıldız Kenter ve Dilan Erçetin paylaşıyor. Film, 2001 senesinde Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Film ve En İyi Senaryo dâhil aday olduğu 5 dalda mutlu sona ulaşsa da bir dönem ülkemizde sansür yemekten kurtulamamıştır.Küçük Hejar (Dilan Erçetin) dedesi tarafından İstanbul’da bir yakınının evine bırakılır. Aynı gün polis tarafından baskın yapılan evde, dolabın içine saklanarak kurtulan Hejar dışında herkes öldürülmüştür. Küçük kız şok olmuş bir şekilde kendini evden dışarı attığında gözlerini karşı dairede oturan emekli yargıç Rıfat’ın (Şükran Güngör) evinde açar. Kendisini yıllardır insanlardan uzaklaştırmış, cumhuriyet geleneklerine sonuna kadar bağlı, yılların getirdiği yorgunluğa binaen biraz da aksi bir adam olan Rıfat Bey’in tek kelime Türkçe bilmeyen bu Kürt kızıyla macerası da tam bu noktada başlar. Onların bu duygu yüklü serüveninde en büyük destekçileri Rıfat Bey’in ev işlerindeki yardımcısı olan, dönemin siyasal yapısından ötürü etnik kimliğini saklamak durumunda kalan Sakine (Füsun Demirel) olacaktır. Tüm bu olayların yanı sıra Rıfat Bey, alt komşusu Müzeyyen Hanım’ın (Yıldız Kenter) kendisine karşı olan ilgisiyle de başa çıkmak durumundadır. Artık onun gibi tecrübeli bir adam için bile hayat keşfedilmeye açık hale gelmiş ve oldukça farklı bir hal almıştır…Büyük Adam Küçük Aşk’ı siyasi altyapısından önce bir insanlık hikâyesi olarak nitelendirebiliriz. Birbirlerinin dilini bilmeyen, farklı yaş grubuna mensup iki insanın yavaş yavaş birbirlerine sıkıca bağlanmalarının hikâyesi. Bir tarafta sahip olduğu tüm insanları bir gecede kaybetmiş, dünyayı tanımayan, yaşadığı bu coğrafyanın dilini dahi bile bilmeyen masumane duruşuyla Hejar. Diğer tarafta ise; resmi ideolojiyi kendi ideolojisi olarak benimsemiş, içindeki insan sevgisini tümden unutmuş, yılların yorgunluğunu üzerinde taşıyan emekli yargıç Rıfat. Onun bu denli aksi olmasında öncül, şüphesiz karısından sonra kendisini dışarıya kapaması. Bir kanun adamı olarak yıllarca yaşadığı onca olaydan sonra, belki de pamuk kalpli bir ihtiyar olmasını beklemek hayalcilik olurdu. Ancak hikâyenin bize bahşettiği en önemli nokta Rıfat’ın özelinde gelişen bir toplum eleştirisi . Onu da en basit haliyle insanları tanımak için çaba sarf etmeyişimiz ve önyargılarımız olarak nitelendirebiliriz. Nasıl ki Rıfat’ın, Hejar’a kapısından girdiği ilk anda acıyan gözlerle bakışı, Kürtçe konuşmasıyla birlikte nefrete dönüşüyorsa.Bu noktada önem teşkil eden birkaç soru var. İnsanlara...

Halil (Müşfik Kenter), adada ustası Mustafa'yla (Fadıl Garan) birlikte boyacılık yapmaktadır. Bir gün boyamaya girdiği boş köşklerden birinin üst katında, duvarda asılı bir kadın resmi görür ve resme aşık olur. Bir yıl boyunca her gün köşke girer ve resmi seyreder. Ancak, bir gün, köşkün sahibinin kızı olan resimdeki Meral (Sema Özcan), iki arkadaşıyla köşke gelir ve Halil'i resmini seyrederken görür.

Necati Cumalı'nın aynı adlı eserinden uyarlandı. Anadolu'da suyun ve kadının önemi çok büyüktür. Film suya ve kadına sahip olmak için çalışan tütün işçilerinin zorlu çalışmasını perdeye taşıyor. Filmde Osmanın hapse giren kardeşinin karısına sahip olma isteğini izliyoruz. Türk sinemasının ilk uluslararası ödülüne Susuz Yaz sahip oldu ve sinemamızın dünyada tanınmasında epey etkili oldu. Fakat film üzücü bir şekilde bir dönem yasaklarla karşılaşmış, ancak ödüllerin ardından yerli izleyici ile buluşabilmiştir. 1964 yılında Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı ödülünü kazanan Susuz Yaz, 61. Cannes Film Festivali’nin “klasik filmler” bölümünde gösterildi. Gösterimden önce filmin tanıtımını Fatih Akın yaptı.

Bayram izniyle İmralı Yarı Açık Cezaevi’nden memleketlerine giden mahkumların hikayelerinin anlatıldığı filmde dönemin toplumsal sorunları farklı yaşamlarda ele alınıyor. Film, cezaevinden çıkan Seyit Ali, Mehmet Salih, Mevlüt, Ömer ve Yusuf adlı 5 karakterin hayatlarından kesitler sunmaktadır. Memleketlerine giden mahkumlardan Seyit Ali, Konya’ya gider. Ailesinin yanına vardığında karısı Zine’nin geneleve düştüğünü ve karısının ailesinin, çocuğunu da alıp köyüne götürdüklerini öğrenir Bunun üzerine Seyit Ali, köye doğru yol alır. Aslında karısını çok sevmektedir, ancak töre baskısı aklını kin ve nefretle doldurmuştur.Mehmet Salih Diyarbakır’a karısının ve çocuklarının yanına gider. Fakat kayın validesi ve kayın pederi oğullarının ölümünden onu sorumlu tutmaktadırlar. Mehmet Salih olan biteni tüm gerçekliğiyle anlatmak, karısını ve çocuklarını görmek üzere kayınpederinin karşısına dikilir. Mevlüt Gaziantep’e nişanlısı Meral’i görmeye gider ancak Meral’in babası evlenmeden vakit geçirmelerine müsaade etmez. Yalnız kalmak istediklerinde de peşlerine aileden birileri takılmaktadır. Bu durum Mevlüt’ü oldukça rahatsız eder.Ömer, Urfa’ya ailesinin yanına döner. Sınırda kaçakçılık yapan kardeşinin zor durumda olduğunu öğrenir. Çatışmalar ve baskınlar giderek artmaktadır. Köy halkı da bu çatışmaların tam ortasındadır. Bunun yanı sıra Ömer, köye vardığında Gülbahar adında bir kızı görür ve ondan çok etkilenir. Karısını görmek için cezaevinden memleketine giden Yusuf, izin belgesini kaybeder ve olağanüstü hal bölgesinde otobüste yapılan bir arama sonucu askerlerce alıkonulur. Onun için umulmadık izin günleri başlamıştır.Yılmaz Güney’in cezaevinde bulunduğu dönemde senaryosunu yazdığı ve Şerif Gören tarafından yönetilen “Yol” filmi daha önce “Bayram” adıyla Erden Kıral tarafından çekilmek istenmiştir. Bu fikre başlangıçta sıcak bakan Yılmaz Güney daha sonra, filmi Erden Kıral’dan alarak Şerif Gören’e vermiştir. Filmin çekilen görüntüleri yurtdışına kaçırılmış ve orada kurgulanmıştır. Cannes’da Altın Palmiye ödülünü alan ilk Türk filmi olan “Yol”, ülkemizde uzun yıllar yasaklanmış ve 18 yıl aradan sonra gösterime girmiştir.Bir film düşünün, yönetmeninden çok senaristiyle anılsın. Bir film düşünün, senaristin zihninde hayat bulan hikâyesi, kendisi hapiste olduğu için tamamen onun istekleri ve direktifleri doğrultusunda çekilsin. Bir film düşünün, ülkesindeki karanlığı tüm çıplaklığıyla yansıttığı için 17 yıl yasaklı kalsın. Cannes’da Altın Palmiye ödülünü alan ilk Türk filmi olan “Yol”, ülkemizde uzun yıllar yasaklanmış ve 18 yıl aradan sonra gösterime girebilmiştir.Sinemamızda 60’lı yıllarda görmeye başladığımız toplumsal gerçekçi filmlerin 80’li yıllardaki nadide örneklerinden biri olan filmin başarısının sırrı, Yılmaz Güney ve Şerif Gören’in cesareti, anlatıdaki ustalıkları ve eriştikleri olgunlukta yatıyor.

Faytonculuk yaparak yaşamını kazanmaya çalışan, Cabbarın ve ailesinin içine düştügü çıkmazlar ve kurtulmaya çalışmasını anlatır. Atı bir arabanın çarpması sonucu ölen Cabbar ailesini geçindirmek için emeğiyle çalışarak para kazanamayacağını düşünerek, kestirme bir yol aramaya başlar. Aldığı milli piyango biletine de ikramiye çıkmayınca, bu kez define aramaya başlar.

16 Ton, insanlık tarihine ironik bir yaklaşım. Bugünkü yanlış hayatımızı neleri nerelerden nasıl çıkararak inşa ettiğimizi anlatıyor. Gele gele vardığımız serbest piyasa ve özgürlük çağı yoksa bütünüyle halkla ilişkiler faaliyeti ürünü mü? Madencilerin sefaletini anlatırken gözde bir hit parçası oluveren "16 Ton", yoksa sadece bir şarkı mı?16 Ton, büyük ölçüde, fotoğraf, resim, desen ve gravürlerin hareketlendirilmesiyle yapılmış bir "masa başı" filmi. Orijinal hareketli görüntüler de içeriyor; ama az. Ardında da, uzun ve ayrıntılı bir araştırma var. Yapılışı 1,5 yıla yayıldı.Bu siteden, filmin tamamını da izleyebilirsiniz, bölümlerini, ayrı ayrı da. Sitede filmin metni de yeralıyor. Her bölümün sayfasında, birçok ek bilgi ve filmin ayrıntılarına dair açıklamalar var. İyi seyirler ve okumalar. / ÜMİT KIVANÇ