Buster Keaton

Gerçek adı Joseph Francis Keaton olan Amerikalı komedi oyuncusu, sinemacı, yapımcı ve senarist Buster Keaton, dünya sinema tarihinin en büyük komedyenlerinden biri olarak gösterilirdi. Gülmediği zaman izleyicinin daha fazla güldüğü keşfedildiği için gülmesi yasaktı, bu nedenle lakabı “Hiç gülmeyen adam”dı. Bu yazımızda hayatı komedi filmleri içinde geçen ancak sonlara doğru yaşadığı çöküşle, kendi hayatının dramasını oynayan Buster Keaton’ın hayatına dair kısa notlar paylaşıyoruz.

4 Ekim 1885 tarihinde, Kansas’ta iki varyete sanatçısının oğlu olarak dünyaya gelen Keaton, henüz 3 yaşındayken gösteri dünyasıyla tanıştı; ailesiyle birlikte “Three Keatons” adıyla akrobasi gösterilerinde yer almaya başladı. Çocukluğunda birçok tehlikeli kaza atlatan Keaton’a “Buster” adını aile dostu, vaftiz babası, ünlü sihirbaz Harry Houdini verdi. “Buster”, “yetenek bakımından üstün kimse” anlamına gelmekteydi.

Yaklaşık 20 yaşına kadar anne ve babasıyla sahneye çıkmaya devam etti ancak yaşadığı hayattan mutsuzdu ve babasının baskısı altında bu işi yapıyordu. Mutsuzluğunu sahneye taşıdı; sahnede gülmedi, ağlamadı, seyirciye duygusunu hiç belli etmedi ve “ifadesizlik” durumu gitgide ilgi çekmeye başladı. İzleyicilerin beğenisini toplayan Keaton’un bu performansı ilginç bir şekilde bol kahkahalı oldu.

Seyirciden gelen bu yoğun ilgi onun bir süre sonra akrobasiden ayrılmasına neden oldu, kısa filmlerde rol aldı. Dönemin ünlü komedyenlerinden biri olan Roscoe Arbuckle tarafından keşfedildi ve komedi dünyasının kapıları Keaton’a aralandı. Önce “Kasap Çırağı” isimli filmde oynadı ve peşi sıra komedi filmleri geldi.

Keaton, 1920’li yıllarda kendi senaryolarını yazıp yönetmenliğe başladı. Komik adam tiplemesini 20’ye yakın kısa filmle taçlandırdı. Kısa metrajlı filmlerden ilk uzun metrajlı filmine geçmesi kısa sürdü: Soluk Benizli, Sherlock’un Oğlu, Denizci, General gibi filmlerle adından söz ettirdi.

Keaton için sonun başlangıcı, MGM Stüdyoları’na transferi ile oldu; film stüdyosunun katı kuralları Keaton’ın özgürlüğünü kısıtladı ve gerilemesine neden oldu. Keaton, doğaçlama insanıydı, bir senaryoya bağlı olmak oyunculuğunu iyi sergileyememesine yol açtı. Bu süreç, çöküş döneminin başı sayıldı.

Mesleki hayatındaki mutsuzluk, özel hayatına da yansıdı ve birçok aksilik yaşadı. Karısından boşandı ve kendini alkole verdi. Düzensiz hayatı nedeniyle MGM Stüdyoları ile yollarını ayırınca artık sıradan filmlerde, sıradan senaryolarla rol almak durumunda kaldı. Bir süre şansını Fransa, İngiltere ve Meksika’da denemiş olsa da başarılı olamadı.

Uzun yıllar önemsiz filmlerde rol alan ve ciddi bir çöküş yaşayan Keaton, 1950’li yılların sonunda Hollywood tarafından yeniden hatırlandı ve “Buster Keaton’un Öyküsü” adında bir film ile hayatı beyaz perdeye aktarıldı. Kârında pay sahibi olduğu film başarılı olunca, maddi sıkıntıları sona erdi, böylece hayatının son yılları nispeten daha rahat geçti. Keaton, 1966 yılında akciğer kanseri nedeniyle hayata gözlerini yumdu.

  1. Steamboat Bill, Jr.
    Tüm Bilgiler
    Steamboat Bill, Jr. Komedi, Romantik 
    Türkçe Altyazı
    Misafirperverliğimiz (1923) ve General (1927) ile birlikte bu film, Keatonın komedyen olarak üstün yeteneklerinin ötesinde ne kadar büyük bir yönetmen olduğunu, deneysel bir biçime sahip olan Sherlock, Jr.dan (1924) daha fazla ortaya koyuyor. Steamboat Bill, Jr.da kamerayı adeti olduğu üzere mesafeli ama her zamanki gibi ustalıkla yerleştirerek, eğitimli şehir çocuğu Busterın başı sıkışmış vapur işletmecisi babasını görmek için döndüğü Mississippi kıyısındaki küçük kasabaya gerçeklik hissi kazandırıyor. Kaba saba Baba Bili, oğlunun hafif züppe tavırları karşısında dehşete kapılır; hele de oğlu, kendisini işinden etmeye kararlı varlıklı rakibinin kızına âşık olunca, mutsuzluğu bir kat daha artar.
    • 1928
    • ABD
    • IMDb 7.8
    • 196
    • 0
    The Navigator
    Tüm Bilgiler
    The Navigator Komedi, Romantik 
    Türkçe Altyazı
    Rollo, aşığı Betsy ile evlenip, gemi ile Honoluluya gitme kararı alır. Betsy teklifini reddedince, tek başına gitmeye karar verir ancak yanlış gemiye biner. Navigator adlı bu gemi Betsynin babasına aittir. Bundan bihaber Betsyde babasını görmek için gemiye biner. Gemiyi ortadan kaldırmaya çalışan ajanlar gemiyi mürettebatsız serbest bırakır. İki şımarık aşık birbirlerinden ve gemide yalnız olduklarından habersiz okyanusa açılır...
    • 1924
    • ABD
    • IMDb 7.6
    • 212
    • 0
    Our Hospitality
    Tüm Bilgiler
    Our Hospitality Komedi, Romantik 
    Türkçe Altyazı
    Buster Keaton’ın, daha ünlü filmi The General (General, 1927) kadar iyi sayılabilecek, Güneylilerin töreleri üzerine yaptığı usta işi bir taşlama olan Our Hospitality (Konukseverliğimiz), iki aile arasında kökleri eskilere uzanan bir kan davasının saçma cinayetler tarihini anlatan nefis canlandırılmış dramatik bir giriş bölümüyle başlıyor. Bunu asıl öykü izliyor: Buster’ın canlandırdığı Willie McKay, 20’li yaşlarında, New York’ta büyümüş ve kasabasına dönen (ilkel bir trende geçen müthiş komik bir yolculukla) saf bir gençtir. Yolculuk sırasında tanışıp hoşlandığı genç kızla (kanını dökmeye hâlâ yeminli ailenin kızı çıkınca) yakınlaşması yüzünden canından olma tehlikesiyle karşılaşır ve içinden çıkılmaz bir duruma düşer; öte yandan düşmanlarının Güneyli konukseverliği, çatılarının altında olduğu sürece kendisine adabınca davranılmasını gerektirmektedir.
    • 1923
    • ABD
    • IMDb 7.8
    • 327
    • 0
    The Cameraman
    Tüm Bilgiler
    The Cameraman Dram, Komedi 
    Türkçe Altyazı
    Buster, MGM Newsreelsin güzel bir ofis çalışanına delicesine aşık olduktan sonra ferrotipi portre fotoğraçılığını bırakıp elden düşme bir kamera alır ve çalışmalarıyla aşık olduğu kızı (ve MGMyi) etkilemek için kameraman olarak işe başlar.
    • 1928
    • ABD
    • IMDb 8
    • 200
    • 0
    Seven Chances
    Tüm Bilgiler
    Seven Chances Komedi, Romantik 
    Türkçe Dublaj
    Seven Chances’da (Yedi Şans), her tür sinemasal gag (gülüt, komik durum) kullanılarak, zaman, uzam ve fizikselliğin şaşırtıcı etkileşiminden kahkaha malzemesi çıkarılmış. Kilisenin içindeki ünlü kamera açısını gözünüzün önüne getirin örneğin Buster, arkasındaki boşluğu tümüyle dolduran yüzlerce grotesk kadına görünmeksizin ön sırada uyuyor (Filmin 1999’da gerçekleştirilen ve tam bir felaket olan yeniden çevrimi The Bachelor-Şahane Bekar’da kullanılan tek sahne).Keaton’ın gag anlayışının dingin kaçıklığı, çağdaşı gerçeküstücülerin kalbini fethetmişti: Örneğin senaryonun yedi sayısına yönelik mantıksız saplantısı (Buster’ın 27. yaş gününde saat yediye kadar evlenmek için yedi şansı vardır); ya da sözümona beyaz ve Amerikalı bir grup yetişkin kadının, aslında (sırasıyla) küçük bir kız, Musevi, zenci ve erkek olduğunun ortaya çıktığı sekansta olduğu gibi insanların sahip olduğu herhangi bir sabit kimliği tümüyle anlamsızlaştıran olağanüstü gag’ler.Keaton’ın en iyi ve en uzatılmış gag sekansları, dinamik olmanın yanı sıra dönüştürücü bir güce sahip. Gözlerimizin önünde tüm dünya adeta biçimini kaybedip yepyeni bir şekle bürünür. Filmin düğüm noktasındaki kovalamaca sekansında Buster devasa bir intikamcı kadınlar ordusu tarafından takip edilir. Birkaç kayanın üzerinden atladıktan sonra, bir anda cümle alem kocaman bir çığ gibi arkasında belirir.İyi seyirler..
    • 1925
    • ABD
    • IMDb 7.6
    • 220
    • 0
    Sherlock Jr.
    Tüm Bilgiler
    Sherlock Jr. Aksiyon, Gizem 
    Türkçe Dublaj
    Sherlock, bir sinema salonunda film oynatıcısıdır ama hayal dünyasında yaşar.. Esas hayali sıkı bir dedektif olmaktır ve tabi bir de sevdiği kızla evlenmek.. Ama beş parasızdır ve bu biraz zor gözükür.. Derken dedektif olma fırsatı eline geçer.. Ama gerçek hayatta değil rüyada.. Çünkü Sherlock oynattığı bir gangster filminin içerisine girerek oradaki dedektif olmuştur..Keatonun filmleri geometriden, pandomimden, biçimden çok beslenir.. (msl. General filmindeki tren vb. sahneler gibi..) Bu sessiz filmde de aynı geometrik ustalık başarıyla kullanılmış.. Takım elbiseli kötü adamlardan kaçarken bindiği motor sahnesi harikadır.. Motorla kaçarken öyle sahneler kullanılmış ki gerçekten o zamana göre bir nimet olmuştur mutlaka.. Gene bir kulübede Sherlocku kıstırır kötü adamlar, o da kadın kılığına girerek arka pencereden sıvışır..Çok çok keyifli… Ayrıca Time Dergisi’ne Göre tüm zamanların en iyi 100 Filminden biridir..İyi seyirler..
    • 1924
    • ABD
    • IMDb 8.2
    • 231
    • 0
    The General
    Tüm Bilgiler
    The General Aksiyon, Dram 
    Türkçe Altyazı
    Güneyli bir demiryolu mühendisi olan Johnny Gray, General adını verdiği tren motorunu neredeyse kız arkadaşı Annabelle Lee kadar sevmektedir. Sumter Kalesi'nden İç Savaş'ın ilk ateşleri açılınca Johnny orduya yazılmak ister. Lakin mühendis olarak daha faydalı olduğuna karar verilir. Johnny reddedilmiştir. Annabelle onu bir korkak olduğunu düşünüp terk eder.
    • 1926
    • ABD
    • IMDb 8.1
    • 382
    • 0