Bertrand Tavernier

Fransız sinema yönetmeni. Değişik konulu filmleri ve olgun anlatımıyla 1970’lerde Fransız sinemasının önde gelen adlarından biri olmuştur.

25 Nisan 1941’de Lyon’da doğdu. Paris’te lisede okurken, ilerde ünlü bir yönetmen olacak olan Volker Schlöndorff’un sınıf arkadaşıydı. Üniversitede hukuk okumaya başladıysa da sinema tutkusu yüzünden öğrenimini yarım bıraktı. Nickel Odeon adlı sinema kulübünün kurucuları arasında yer aldı. Başta Positif olmak üzere Fransız sinema dergileri için yönetmenlerle söyleşiler yaptı ve yazılar yazdı. Bu arada iki filmde küçük bölümler yönetti. Jean-Pierre Courso-don’la birlikte Amerikan sineması üstüne bir kitap hazırladı. Bazı derleme sinema kitaplarına makaleleriyle katıldı. Yeni Dalga filmlerinin çoğunun yapımcısı olan Georges de Beauregard’ın basınla ilişkilerini yürüterek önde gelen Yeni Dalga yönetmenleriyle birlikte çalışma olanağı buldu. Sonraları ise bağımsız basın danışmanı olarak, yerli ve yabancı, özellikle de ABD’li birçok yönetmenin Fransa’da tanıtılmasını üstlendi.

Bu arada senaryolar da yazan Tavernier 1973’te, ilk uzun filmi L’horloger de Saint-Paul’ü (“Saint-Paul Saatçisi”) yönetti. Oğlunun fabrika bekçisi tarafından öldürülmesi üzerine olaylara bakışı ve tepkileri değişen bir babanın öyküsünü anlattığı bu filmle büyük başarı sağlayarak Fransız sinemasının en önemli ödüllerinden olan Louis Delluc Ödülü’nü kazandı. 1976 tarihli Le juge et l’assassin’de (“Yargıç ve Katil”) ve bir grev sırasında değişik kesimlerden insanların tutumlarını anlattığı 1977 tarihli Les enfants gâtes’de (“Şımarık Çocuklar”) çağdaş yaşamın sorunlarına eğildi. İletimim araçlarının aşırı gelişiminin insan yaşamım egemenliği altına alışını ve ölüm dahil her şeyin metalaştırılışım son derece işlek bir öykü çerçevesinde anlatan La mort en direct’le (Ölümü Beklerken) en ilginç yapıtlarından birini gerçekleştirdi. Fransız izlenimci resmine göndermeler yaptığı filmi 1984 tarihli Un dimancbe d la campagne (Kırda Bir Pazar Günü) her şeyden önce plastik kusursuzluğuyla dikkati çekti, uluslararası alanda büyük ilgi gördü ve Tavernier’ye Cannes Film Şenliği’nde En İyi Yönetmen Ödülü’nü kazandırdı.

Fransız sinemasındaki Yeni Dalga geleneklerini, çok beğendiği Amerikan sinemasının hareketli ve işlek anlatımıyla birleştiren Tavernier, filmlerinde birbirinden değişik konulara el atmıştır. Ama en çok 1968 kuşağının hesaplaşması ve 1968 sonrası Avrupa toplumunun iletişimsizliği üzerinde durmuştur. Filmleri entelektüel bir derinliğin yanı sıra, görsel bakımdan da yüksek bir beğeninin ürünleridir.

  1. L’Horloger de Saint-Paul
    Tüm Bilgiler
    L’Horloger de Saint-Paul Dram, Suç 
    Türkçe Altyazı
    Bertrand Tavernier uzun metrajlı ilk filminde (Saint-Paul Saatçisi / L’Horloger de Saint-Paul / The Clockmaker, 1974) George Simenon’un bir romanını sinemaya uyarlamış ama bu arada hem olayı Lyon şehrine taşımış, hem de polisiye dozu azaltıp hikâyeyi bir babanın oğluyla ilişkisi üzerinden anlatmayı tercih etmiş. Üstelik bunu oğulu değil de babayı eksene alarak yapmış. Fakat bu arada toplumsal – politik altyapıyı da hakkıyla filme dahil etmiş. Zaten bu filmin en başarılı yönü toplumsal ve bireysel katmanları ustaca harmanlamış olması.Lyon’un sinemadaki bir numaralı övüncü Lumière Kardeşler’dir, onların hemen ardından Bertrand Tavernier gelir. 1941 doğumlu Tavernier henüz bir hukuk öğrencisi iken film eleştirileri yazmaya başlıyor ve Fransız Yeni Dalgası’nın bir parçası haline geliyor. Tavernier yetmişli yıllarda film yönetmeni olacak, böylece çocukluk hayalini gerçekleştirmiş olacaktır. İlk uzun metrajlı filmi “Saint-Paul Saatçisi” ile Cannes’da jüri özel ödülünü kazanarak dikkatleri üzerine çeken Tavernier’nin daha sonra yöneteceği çok sayıda filmin hepsi de belli bir düzeyin üstünde olacaktır.Bertrand Tavernier’nin sinemasını tanımak isteyenlere üç filmini öneriyorum: Bir, Romy Schneider’li “Ölümü Beklerken / La Mort en Direct” (1980), iki, “Kırda Bir Pazar / Un Dimanche a la Campagne” (1984) ve üç, “Round Midnight” (1986).Tavernier’nin adı Lyon şehri ile birlikte anılır. Paris’in gölgesinde kalmış görünen Lyon, gerçekte Fransa’nın toplumsal olaylar tarihinde önemli bir yer tutar. Dokumacılık sayesinde zenginleşmiş yeni burjuva sınıfı aristokrasi ile işbirliği yaptığı için Lyon, Fransız İhtilali’ne muhalif kalmış, Robespierre’in şehrin tümden yok edilmesi emrini geri alması çok zor olmuştur. Fakat sadece egemen kesimlerin değil, dokuma makinesinin mucidi Jacquard ile Lyonlu dokuma işçileri de tarihte hatırı sayılır izler bırakmıştır. Örneğin 18 Mart – 28 Mayıs 1871 tarihli Paris Komünü’nü iyi biliriz ama 1870 Eylül’ünde ve 1871 Mart’ında kurulmuş iki Lyon Komünü’nü duymamışızdır.  1968’in sıcak toplumsal olayları sırasında Lyon Üniversitesi’nin de işgal edildiğini hatırlatalım. İşte “Saint-Paul Saatçisi”nde izlediğimiz Lyonlular böyle bir tarihsel mirasa sahiptir.Filmimiz, gecenin bir vaktinde “Lyon 15 km.” tabelasının yanından geçen bir trenin görüntüleriyle açılır. Küçük bir kız çocuğu trenin penceresinden bakarken alev alev yanan bir araba görür. O küçük oyuncunun, yönetmenin kızı Tiffany Tavernier olduğunu da geçerken söyleyelim. Yanan arabayı gördüğümüzde, filmin en dramatik öğesi ile tanışmış oluruz; çünkü sonradan öğreniriz ki o aracın içinde daha önce öldürülmüş bir adam vardır.Daha sonra yönetmen bizi bir lokantada yemek sonrası sohbet eden erkekler grubuna götürür. Grup De Gaulle’cü partinin zaferini duyuran radyo haberiyle hayal kırıklığına uğramıştır ama bir yandan da idamların televizyonda, hem de ailelerin izleyebileceği saatlerde gösterilmesi önerisi gibi fantaziler havada uçuşmaktadır. İşte topluma ayak uydurmuş baba, saat...
    • 1974
    • Fransa
    • IMDb 7,1
    • 110
    • 0
    L’Appât
    Tüm Bilgiler
    L’Appât Dram, Suç 
    Türkçe Altyazı
    L'appât (Fresh Bait) - Yem, Paris'te yaşayan üç genci anlatıyor. 18 yaşındaki Natalie bu üç gençten biridir. Kolay yoldan para kazanmanın yollarını arayan gençler bir plan geliştirir. Buna göre Natalie gözüne kestirdiği insanlarla birlikte onların evine gitmekte, daha sonra da Eric ile Bruno'yu içeri alarak evi soymalarını sağlamaktadır. Ancak bu üç gencin başına hiç ummadıkları olaylar gelecektir...
    • 1995
    • Fransa
    • IMDb 6.8
    • 178
    • 0
    Round Midnight
    Tüm Bilgiler
    Round Midnight Dram, Müzik 
    Türkçe Altyazı
    Siyahi caz saksafoncusu Dale Turner, 1950'lerin New York'unda alkolle olan savaşını yavaş yavaş kaybetmek üzeredir. Ailesinden uzak, hayatla olan bağları teker teker kopmakta iken, Paris'te müzik yapması için bir teklif alır. 1950'lerde birçok Amerikalı siyahi müzisyen de aynı şeyi yapmaktadırlar, çünkü Fransa'nın bu sanat başkentinde Amerika'dakinin aksine insanların derisinin renginin hiç önemi yoktur.Artık kendi ülkesinde unutulmaya yüz tutmuş bir müzisyen olan Dale Turner, Paris'te Francis Borler adında caz müziğine aşık bir Fransız gençle arkadaş olur. Borler'ın sürgündeki bu saksafoncunun karanlık yanlarını, yani alkol ve uyuşturucu bağımlısı olduğunu, ayrıca büyük bir depresyonun içinde olduğunu keşfetmesi uzun sürmez. Sanatçının hayatından endişe eden Borler artık onun koruyucu meleği olmuştur, onun yardımıyla Dale Turner'ın sanat performansında gözle görülür bir gelişme olur ancak bunun da bir bedeli vardır...
    • 1986
    • ABD,Fransa
    • IMDb 7.4
    • 296
    • 0
    Un Dimanche à La Campagne
    Tüm Bilgiler
    Un Dimanche à La Campagne Aile, Dram 
    Türkçe Altyazı
    1900'lerin başında bir yaz. Dul, yaşlı bir ressam olan Bay Ladmiral'in kırsal bölgede, Paris'ten trenle ulaşılan güzel bir evi vardır. Yağlı boya tablolar ve renkler eve sıcak bir hava vermektedir. Evde hizmetçisiyle yalnız yaşayan Bay Ladmiral, karısı ve iki çocuğuyla kentten kendisini ziyarete gelecek olan oğlunu beklemektedir. Birlikte yine sıradan bir pazar günü geçireceklerdir. Bir zamanlar bu evin küçük kızı olan Irène de haber vermeden tüm şen şakraklığıyla, tıpkı bir kelebek gibi aralarına katılır. Ancak görünürdeki coşkusunun ardında, Irène'nin de gizlediği bir takım duygular, mutsuzluklar vardır...
    • 1984
    • Fransa
    • IMDb 7,5
    • 346
    • 0
    La Mort En Direct
    Tüm Bilgiler
    La Mort En Direct Bilim-Kurgu, Dram 
    Türkçe Altyazı
    Yakın geleceğin İskoçya'sında ölüm, Vincent Ferriman'ın deyişiyle 'yeni pornografi'ye dönmüştür. NTV'nin acımasız yapımcısı Ferriman, halkın ölüm mekaniğine karşı duyduğu sapkınlık derecesinde büyük ilgiden yararlanarak, kansere yakalanmış ve iki aylık ömrü kalmış Katherine adlı ünlü bir yazarı yazarı, hastalığın teşhisinden ölümüne kadar izleyecek bir TV şovu yaratır. Şovun adı, Naklen Ölüm'dür. Roddy, NTV bilim adamları tarafından Katherine'nin gizlice filmini çekebilmesi için beyninin içine ışığa hassas bir kamera konulmasına izin vermiş, yalnız ve kırgın bir adamdır. Roddy, Katherine'i bulur, ona dostluk gösterir ve kırsal bölgede ikisi birlikte yolculuk ederken Roddy, heyecanlar TV başında bekleyen halka her akşam gösterilmek üzere, gizlice Katherine'i filme çekmeye başlar...Bertrand Tavernier'in yönettiği La Mort En Direct (Death Watch) - Ölümü Beklerken, teknolojik gelişmenin, insan ve değerlerinin gelişmesiyle paralel gitmediğini öngören çarpıcı bir bakış açısı sunuyor.
    • 1980
    • Almanya,Fransa
    • IMDb 6.6
    • 394
    • 0
    Coup de Torchon
    Tüm Bilgiler
    Coup de Torchon Criterion Collection, Komedi 
    Türkçe Dublaj
    1938 yılında bir Fransız sömürgesi olan Senegal'in uzak ve sefil bir köyünün beceriksiz ve işe yaramaz polis şefi ayyaş Lucien, karısı dahil köyde hiç kimseden saygı görmez, sürekli itilip kakılır, aşağılanır ve hiçe sayılır. Üstelik karısı, kocasının gözlerinin önünde kendi erkek kardeşiyle ensest bir ilişki dahi kurar. Bu acınası insan herkesin şamar oğlanı haline gelmişken bir kaza her şeyi değiştirecek ve köyde sistemli bir cinayet salgını baş gösterecektir.
    • 1981
    • Fransa
    • IMDb 7,4
    • 231
    • 0